مروری بر نخستین کنگره نویسندگان ایران
تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۶۲۶۳۲
هفتاد و هفت سال پیش یعنی در تیرماه ۱۳۲۵، انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی حدود ۸۰ نفر از نویسندگان، شاعران و ادیبان کشور را در باغ «خانه فرهنگ» گردهم آورد تا نخستین کنگره نویسندگان ایران را تشکیل دهند.
به گزارش ایسنا، حدود پنج سال بعد از حکومت رضاخانی و آزادی نسبی که در فضای کشور به وجود آمده بود، نویسندگان و شاعران با هدف یافتن راهکارهایی برای رهایی از سانسور و دفاع از حقوق صنفی خود، به تبادل‌نظر و رایزنی پرداختند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این تشکل ادبی- هنری برای اولین بار نویسندگان و شاعران ایران با طرز تفکر و دیدگاه‌های گوناگون و حتی مخالف و متضاد، در کنار هم نشستند و به بحث و تبادل نظر پرداختند؛ در این کنگره که به ریاست ملک‌الشعرا بهار، وزیر فرهنگ وقت اداره می‌شد، چهره‌هایی حضور داشتند که ضمن احترام به یکدیگر دیدگاه‌های خود را عرضه و دیگران را نقد می‌کردند. در هیأت رئیسه آن هم نوگرایانی چون هدایت و نیما شرکت داشتند و هم کهن‌اندیشانی مثل حکمت و فروزانفر. این ترکیب نشان می‌دهد که چه گرایش‌های گوناگونی در کنگره گرد آمده بودند.
در این کنگره که با تمامی حواشی آن از ۴ تا ۱۲ تیر ۱۳۲۵ به طول انجامید، این افراد به عنوان سخنران و مهمان دعوت شدند: آذراغلی، اعتمادزاده، افراشته، عباس اقبال، جلال آل‌احمد، امینی، دانش بزرگ‌نیا، علی بزرگ‌نیا، ملک‌الشعرا بهار، ذبیح‌الله بهروز، بهمنیار، پژمان بختیاری، ابراهیم پورداوود، تقوی، فریدون توللی، دکتر جرجانی، جلی، جواهری، صادق چوبک، ابوالقاسم حالت، حبیب‌اللهی، مطیع‌الدوله حجازی، حشمت‌زاده، علی‌اصغر حکمت، فروغ حکمت، حمیدی شیرازی، دکتر پرویز ناتل خانلری، زهرا خانلری، دکتر خطیبی، علی‌اکبر دهخدا، رعدی آذرخشی، ژاله، حسین سمیعی ادیب‌السلطنه، فاطمه سیاح، دکتر شایگان، شکوهی، شمس، شهاب فردوسی، شهریار، منوچهر شیبانی، صبحی، صدارت، دکتر صورتگر، طاعتی، طباطبایی، احسان طبری، بزرگ علوی، پرتو علوی، دکتر علی‌آبادی، فرات، فروزانفر، فلسفی، فیاض، میرزا عبدالعظیم‌خان قریب، قهرمان، میرزا محمدخان قزوینی، کریم کشاورز، کمالی، کیا، گرگانی، گلچین، گنابادی، مهکامه محصص، مدرس رضوی، مژده، دکتر محمد معین، معینیان، رهی معیری، موید ثابتی، میلانی، علی ناصحی، سعید نفیسی، نواب صفا، عبدالحسین نوشین، نیما یوشیج، صادق هدایت، جلال‌الدین همایی و حبیب یغمایی.
شرکت‌کنندگان آثار خود را خواندند و درباره ادبیات معاصر ایران گفت‌وگو کردند. ملک‌الشعرای بهار در نطق خود با بیان اینکه «ایران به تصدیق دوست و دشمن، گاهواره هنرمندان و ادبا بوده و هست»، گفت: «هر وقت هنرهای زیبا، خاصه شعر و ادب، در این کشور از طرفی حمایت شده است، بی‌درنگ پهلوان‌ها و هنرمندهایی در این فن به وجود آمده و عالمی را حیران خود ساخته‌اند؛ یک روز این حمایت از طرف دین و روز دیگر از طرف دولت و دربار به عمل می‌آمد، حالا ایامی فرا رسیده است که بایستی این فن از طرف خود ملت حمایت شود و مردم دریابند که حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی آنها رهین زبان و ادبیات آن‌هاست و برای بقای شخصیت ملی و استقلال سیاسی خود باید از نویسندگان و گویندگان با علاقه و التهاب حمایت نمایند.» او در بخش دیگری از صحبت‌هایش اضافه کرد: «اگر مردم خود از ادبا و نویسندگان خویش حمایت نکنند و باز دیوانگانی پیدا شوند که بخواهند این حقیقت بارز و مسلم جهانی را انکار کنند و بگویند ملت شعر و ادب نمی‌خواهد، باید اعتراف کرد که ریشه ادبیات ما از اینکه هست باز هم خشک‌تر خواهد شد و آن ضربت کشنده که در دوره دیکتاتوری با کمال نفرت و خشم به پیکر ادب و صنعت و زبان ما وارد آمد بار دیگر تکرار خواهد شد.»
علی‌اصغر حکمت درباره «شعر فارسی در عصر معاصر» سخنرانی کرد و سخنرانی او با انتقاد احسان طبری، پرویز ناتل خانلری و عبدالحسین نوشین همراه شد. احسان طبری در انتقاد از او، گفت: «ایشان از سخنرانی خود استنتاج لازم را نکردند. ما در اینجا گرد نیامدیم تا فقط یک مجلس ادبی ترتیب دهیم. منظور ما از این اجتماع، مباحثه و مشاوره و استنتاج بود. ما می‌خواهیم وقتی این کنگره به پایان رسید هر کس که در آن شرکت کرد مفهوم روشنی از هنر داشته باشد و راه آینده خود را بداند. در شعر فارسی تحولی هست. این تحول چیست؟ از کجا شروع شده؟ به کجا می‌رود؟ چگونه باید باشد؟» البته حکمت در پاسخ به این نقد گفت: «اما [درباره] اینکه اعتراض می‌کنند چرا از این مقال استنتاج نشده است، باید توجه بفرمایند که بنده در این مقال «مورخ» بوده‌ام نه «منتقد» و وظیفه مورخ نیست که اظهارنظر در کیفیت وقایع نماید. مورخ نباید از دایره امور واقع‌شده خارج شود. اینکه کدام سبک خوب و کدام روش بد، کدام اسلوب صحیح و کدام سقیم است و چه رویه‌ای باید و بعداً متبع و چه روشی متروک گردد، این‌ها همه وظیفه شخص منتقد است. بنده هم وقت نداشتم و هم مامور نبودم و هم خود را کوچکتر از آن می‌دانم که راهی را برای روش شعر و شاعری پیشنهاد نمایم. این سبک و روش را روح و دل شعرا به آنها الهام خواهد نمود و این طریقه را تحول امور اجتماعی و سیاسی مملکت استنتاج خواهد کرد.»
عبدالحسین نوشین نیز لزوم توجه به «امکان یا عدم امکان یک تحول اساسی در ادبیات ایران» را گوشزد کرد. پرویز خانلری کوشید با توجه به تأثیر تحولات اجتماعی در تحول ادبی، تاریخچه‌ای تفصیلی از «نثر فارسی در دوره اخیر» به دست دهد که مقاله‌اش در نوع خود جدید و جالب بود. او در پایان نتیجه گرفت: «فقر عمومی و بی‌سوادی و جهل اکثریت ملت، استعداد هنری گروهی کثیر را در پردۀ اختفا نگه‌داشته، فشار استبداد و فقدان آزادی نیز در دوره گذشته … در پیشرفت ادبیات ما وقفه‌ای انداخت … اما در این چهارساله اخیر که آن فشار تا حدی برطرف شده با همۀ بدبختی‌ها و سختی‌ها و اضطراب‌هایی که نتیجۀ وضع جنگ و علل دیگر بوده است جنبشی تازه در ادبیات ایران دیده می‌شود.»
اما فاطمه سیاح (۱۳۲۶ – ۱۲۸۱)، نثر بدیع را خیلی ضعیف دانست و ضمن اشاره به تأثیر اشعار کلاسیک (در انتخاب موضوع، در توسل به نصیحت و اندرز، و در جنبه اخلاقی) بر ادبیات معاصر ایران، اظهار کرد: «فقدان سنن ملی نویسندگان ما را وادار می‌کند متوسل به سنن [ادبی] خارجی بشوند.» او سپس نقایص نثر معاصر فارسی را چنین برشمرد: «فقدان جهان‌بینی پخته و کامل که سبب پیدایش مشی‌های مختلفی در آثار یک نویسنده می‌شود» و «سستی ترکیب و تلفیق، فقدان وحدت دقیق کلیه اثر، و وجود حشو و زوائد غیرضروری».
علوی، متأثر از ادبیات شوروی، اعلام کرد: «باید در ادبیات هم نقشه داشت، چون نویسندگان، رهبران قوم‌اند و باید بدانند چطور و چگونه جامعه را رهبری نمایند … شعرا و نویسندگان باید خوانندگان جدید یعنی توده را بیابند.»
نیما یوشیج دیگر سخنران نخستین کنگره نویسندگان ایران بود. او سخنان خود را به روایتی دست اول از زندگی‌اش اختصاص داد. نیما در این محفل گفت: «من مخالف بسیار دارم و این را می‌دانم؛ من به طور روزمره دریافته‌ام مردم هم باید روزمره دریابند. این کیفیت تدریجی و نتیجه کار است. مخصوصاً بعضی اشعار مخصوص‌تر به خود من برای کسانی که حواس جمع در شاعری ندارند مبهم است.»
در این کنگره همچنین تعدادی به شعرخوانی پرداختند: نیما، ابوالقاسم حالت، رهی معیری، فریدون توللی، منوچهر شیبانی، احمد گلچین معانی، سرور محصص، اسماعیل نواب صفا، احمد حشمت‌زاده، عباس فرات، علی محمد مژده، علی معینیان، لطفعلی صورتگر، ذبیح بهروز، غلامعلی آذرخش، جواهری، شکوهی، افراشته و حبیب‌الهی.
در پایان قطعنامه‌ای به تصویب اعضای نخستین کنگره نویسندگان ایران رسید، که متن آن بدین شرح است: «ادبیات ایران در طی قرون متمادی هماره از جنگ خیر و شر و پیکار یزدان و اهریمن سخن گفته، احساسات عالیه انسان‌دوستی و برابری ابنای بشر را در دل‌ها برانگیخته و از این رهگذر نه تنها در اخلاق و فرهنگ مردم ایران بلکه در ادبیات و مدنیت جهانی تاثیری بسزا و عمیق داشته است.
ادبیات معاصر نیز کم و بیش این وظیفه بزرگ، یعنی هدایت و تربیت مردم را انجام داده، در جنبش آزادی ایران سهم بزرگی به عهده گرفته، به خصوص عده‌ای از نویسندگان و شاعران در طی جنگ اخیر با اصولی که حریت و فضیلت و فرهنگ جهانی را مورد تهدید قرار داده بود به مبارزه برخاسته و خلق را آگاه ساختند.
مع‌هذا می‌توان گفت که نثر و نظم کنونی ایران چنان که از سخنرانی‌ها و مباحث کنگره برمی‌آید، وظایف دیگری در تقابل مردم ایران و جهانیان به عده دارد که باید در آینده انجام دهد. با در نظر گرفتن مراتب فوق:
۱. کنگره آرزومند است که نویسندگان ایران در نظم و نثر، سنت دیرین ادبیات فارسی، یعنی طرفداری از حق و عدالت و مخالفت با ستمگری و زشتی را پیروی نمایند و در آثار خود از آزادی و عدل و دانش و دفع خرافات هواخواهی نموده، پیکار بر ضد اصول و بقایای فاشیزم را موضوع بحث و تراوش فکر خود قرار دهند و به حمایت صلح جهانی و افکار بشردوستی و دموکراسی حقیقی برای ترقی و تعالی ایران کوشش کنند.
۲. کنگره آرزومند است که نویسندگان و شاعران به خلق روی آورند و بدون اینکه افراط روا دارند در جست‌وجوی اسلوب‌ها و سبک‌های جدیدی که ملایم و منطبق با زندگی کنونی باشد برآیند و انتقاد ادبی سالم و علمی را که شرط لازم پیدایش ادبیات بزرگ است، ترویج کنند.
۳. کنگره آرزومند است که مناسبات فرهنگی و ادبی موجود بین ملت ایران و تمام دموکراسی‌های ترقی‌خواه جهان، بالاخص اتحاد شوروی بیش از پیش استوار گشته، به نفع صلح و بشریت توسعه یابد.
۴. کنگره از هیات مدیره انجمن روابط فرهنگی ایران با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که انعقاد این کنگره از ابتکارات حسنه آن به شمار می‌رود، سپاسگزار است.
۵. کنگره تاسیس یک کمیسیون و تشکیلات موقتی که بنیاد اتحادیه گویندگان و نویسندگان ایران را پی‌ریزی کند، ضروری می‌داند و اجرای این منظور را هیات رییسه محول می‌نماید.»
انتهای پیام
منبع: سایت تاریخ ایرانی
منبع: ایسنا
کلیدواژه: جنگ تحمیلی حج 1402 عربستان شهدا دفاع مقدس منوچهر هادی كاظم صديقي ارتش جمهوري اسلامي ايران جنگ تحمیلی حج 1402 عربستان شهدا نویسندگان و شاعران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۶۲۶۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دعوت سپاه از مردم برای نقش‌آفرینی در کنگره شهدای استان مرکزی
فرمانده سپاه روح الله استان مرکزی گفت: جریان کنگره عظیم شهدای استان متعلق به همه مردم استان مرکزی است و همه می توانند در این جریان نقش‌آفرین باشند. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، سردار محسن کریمی ظهر امروز در پیش اجلاسیه شهدای آموزش نظامی با اشاره به اقدامات سپاه پاسداران اظهار داشت: افتخار آفرینی های سپاه پاسداران در عرصه های مختلف محصول مجاهدت ها، روحیه ولایتمداری، انقلابی، جهادی و خادمانه پاسداران و بسیجیان و صبر و شکیبایی خانواده های آنها و حمایت های ملت بزرگ ایران از این نهاد مقدس است که توانسته دشمنان را در عرصه های مختلف شکست دهد به طوری که پاسداران انقلاب اسلامی در طول 45 سال گذشته در همه عرصه های پاسداری و خدمت به مردم اولین نفر وارد صحنه می‌شوند و آخرین نفر از میدان خارج می شوند و این به برکت ایمان و اعتقاد راسخ نهاد مقدس سپاه به خداوند و نصرت های الهی است.
وی افزود: هویت سپاه انقلابی ماندن و انقلابی زیستن است و نقش آفرینی های این نهاد مقدس و مردمی موجب بسط پیام و گفتمان انقلاب اسلامی و انعکاس مقاومت و استکبار ستیزی ملت بزرگ ایران به نقاط مختلف جهان شده و نقش آفرینی های حماسی و مجاهدانه سپاه پاسداران در عرصه های مختلف همواره برای ملت ایران امید آفرین، آرامش بخش، غرور انگیز و برای دوستداران انقلاب ظرفیت ساز برای مقابله با تهدیدات بوده که نمونه این مهم در تشکیل جبهه مقاومت با تاسی از اندیشه های امامین انقلاب و تدبیر و هوشمندی شهید حاج قاسم سلیمانی بود که برای جهان اسلام امت سازی کرد.
فرمانده سپاه روح الله استان مرکزی با اشاره به اقتدار و قدرت کشور در عملیات وعده صادق گفت: عملیات وعده صادق در لبیک به فرمان مقام معظم رهبری و مطالبه ملت بزرگ ایران در تنبیه رژیم کودک کش، جعلی و جنایتکار صهیونیستی بار دیگر اقتدار مردم ایران را به رخ جهانیان کشاند و به فضل الهی و دعای خیر شهدای بزرگ مقاومت این عملیات تاثیرات راهبردی را بحمدالله درسطح منطقه و جهان داشت.
وی افزود: یکی از مهمترین برنامه های مهم در استان مرکزی برگزاری کنگره ملی نقش امام خمینی(ره) در دفاع مقدس و 6هزار و 200 شهید استان بود که در سال 98 اجلاسیه اصلی آن برگزار شد و در طول 7 سال گذشته این رویداد مهم توانست نمایشگاهی از ظرفیت ها و توانمندی های عظیم مردم و جوانان استان و تاریخ پر افتخار استان را به نمایش بگذارد که دستاوردهای کنگره شهدای استان در عرصه های مختلف بسیار زیاد و گفتنی است و مهمترین آن بیانات مقام معظم رهبری و تقدیر معظم له از اقدامات کنگره است که محصول تلاش جمعی همه بخش های استان است و این مسیر پر افتخار باید همچنان با قوت ادامه دار باشد.
کریمی ادامه داد: عملیاتی کردن بیانات مقام معظم رهبری و ادامه راه هدفگذاری ها و سیاست گذاری های ستاد کنگره در گام دوم کنگره مورد توجه بوده و امسال با قوت و شتاب بیشتری دنبال خواهد شد که امسال برگزاری چندین اجلاسیه تخصصی را دنبال خواهیم کرد و در رویکردهای مختلف از جمله محرومیت زدایی، اجتماعی، خدماتی، فرهنگی، علمی، پژوهشی، هنری، تبلیغاتی، زیرساختی، عمرانی و حمایتی برنامه ها را هدفگذاری و اجرایی می کنیم و جریان کنگره عظیم شهدای استان متعلق به همه مردم استان مرکزی است و همه می توانند در این جریان نقش آفرین باشند.
فرمانده سپاه روح الله استان مرکزی خاطر نشان کرد: آموزش عقیدتی و سیاسی در کنار آموزش نظامی از ارکان موفقیت رزمندگان اسلام در طول تاریخ انقلاب بوده و در دفاع مقدس این مهم بسیار مورد توجه بوده که باید تبیین شود و این نیازمند همت و تلاش پیشکسوتان است و جوانان باید علاوه بر بهره مندی از تجربیات و خاطرات پیشکسوتان آنها را در قالب های مختلف علمی، پژوهشی و آموزشی مورد استفاده قرار دهند.
انتهای پیام/711/.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان